Μετά από ένα Σαββατοκύριακο γεμάτο δηλώσεις και αντεγκλήσεις, η Λευκωσία επιδιώκει να χαμηλώσει τους τόνους. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος λίγες ημέρες νωρίτερα είχε μιλήσει για «προσπάθεια εκβιασμού της Κύπρου» από τον , επιχείρησε να αναδιατυπώσει τη στάση του, δηλώνοντας ότι «οι σχέσεις Κύπρου και Ελλάδας είναι πιο ισχυρές από ποτέ».
Ο Κύπριος Πρόεδρος έστειλε μήνυμα ενότητας, σημειώνοντας ότι «όσοι επενδύουν σε ρήξη των σχέσεων Κύπρου και Ελλάδας θα απογοητευτούν», προσθέτοντας ότι οι δύο κυβερνήσεις συνεργάζονται στενά για την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου, που αποτελεί «κοινό εθνικό στόχο».
Το χρονικό της έντασης – Η επιστολή του
Η ένταση πυροδοτήθηκε έπειτα από δημοσίευμα στον κυπριακό Τύπο και συγκεκριμένα στην εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος, το οποίο αποκάλυπτε επιστολή του προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ). Στην επιστολή αυτή, ο ελληνικός φορέας, που έχει αναλάβει την υλοποίηση του έργου, ζητούσε αποζημιώσεις για δαπάνες που έγιναν πριν την ολοκλήρωση της διασύνδεσης.
Η αναφορά αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Κύπριου Προέδρου, ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά: «Αν ο επικεφαλής του νομίζει ότι με τέτοιες επιστολές ή με πληρωμένες καταχωρίσεις εκβιάζεται η κυπριακή κυβέρνηση, προφανώς δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει».
Οι δηλώσεις αυτές έφεραν αναστάτωση στην Αθήνα, οδηγώντας σε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου και σε δημόσια τοποθέτηση του Έλληνα Υπουργού Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, ο οποίος τόνισε ότι «η Ελληνική Δημοκρατία δεν εκβιάζει» και κάλεσε τη Λευκωσία να ξεκαθαρίσει τη στάση της απέναντι στο έργο.
Παρά τη ρητορική έντασης γύρω από οικονομικές και θεσμικές πτυχές του έργου, από τις δημόσιες δηλώσεις Ελλάδας και Κύπρου απουσιάζει συστηματικά το γεωπολιτικό υπόβαθρο της υπόθεσης.
Η ηλεκτρική διασύνδεση, που προβλέπει την υποθαλάσσια πόντιση καλωδίου μήκους περίπου 900 χιλιομέτρων, περνά από περιοχή όπου η Τουρκία προβάλλει διεκδικήσεις στη θαλάσσια ζώνη νοτιοανατολικά της Κρήτης. Οι καθυστερήσεις στην έκδοση Navtex για τις απαραίτητες βυθομετρήσεις έχουν οδηγήσει σε αναβολές των τεχνικών εργασιών, με αποτέλεσμα να τίθενται σε κίνδυνο τα χρονοδιαγράμματα και τα οικονομικά δεδομένα του έργου.
Παράλληλα, η καθυστέρηση έχει επιπτώσεις στις διαδικασίες χρηματοδότησης και στις συμφωνίες με την εταιρεία Nexans, που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου στη Νορβηγία. Η οποιαδήποτε αναβολή επηρεάζει όχι μόνο το κόστος αλλά και την πολιτική αξιοπιστία του έργου, που παρουσιάζεται ως βασικός πυλώνας ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ανατολικής Μεσογείου.
Το Μέλλον του έργου και το στοίχημα της συνεννόησης
Παρά τις πρόσφατες εντάσεις, Αθήνα και Λευκωσία φαίνεται να αντιλαμβάνονται την ανάγκη συντονισμού για να μην τεθεί σε κίνδυνο ένα έργο ύψιστης σημασίας για ολόκληρη την περιοχή.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Ελλάδας δεν αποτελεί απλώς ενεργειακό έργο υποδομής, αλλά στρατηγικό κρίκο στην ευρωπαϊκή αλυσίδα ενεργειακής ασφάλειας. Το αν οι δύο κυβερνήσεις θα καταφέρουν να αφήσουν πίσω τους τη ρητορική αντιπαράθεση και να προχωρήσουν συντονισμένα, θα καθορίσει όχι μόνο το μέλλον του έργου, αλλά και την εικόνα συνοχής του ελληνισμού σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών προκλήσεων.
