Σε μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους της εισέρχεται η διεθνής ναυτιλία, καθώς ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) ετοιμάζεται να αποφασίσει για το πλαίσιο του Net-Zero, στη δεύτερη έκτακτη σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του Οργανισμού που θα διεξαχθεί από 14-17 Οκτωβρίου.
Η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα εκφράζει ανησυχία για το ενδεχόμενο καθυστέρησης ή απόρριψης, που θα άφηνε το πεδίο χωρίς ρυθμιστική σαφήνεια και θα οδηγούσε σε κατακερματισμό μεμονωμένων μέτρων από κράτη και περιφερειακούς οργανισμούς.
Από την μία πλευρά στελέχη, φορείς και ναυτιλιακές εταιρείες επιμένουν ότι παρά την ανοιχτή αντίθεση των ΗΠΑ και τις απειλές για αντίποινα, η πλειοψηφία των δύο τρίτων των μελών του Παραρτήματος VI της MARPOL φαίνεται εφικτή, δίνοντας ελπίδα για έγκριση του πιο φιλόδοξου πακέτου κλιματικών μέτρων στην ιστορία του ΙΜΟ.
Ωστόσο, την ίδια ώρα, άλλοι ναυτιλιακοί όμιλοι εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για το σχέδιο του ΙΜΟ, προειδοποιώντας ότι μπορεί να δημιουργήσει πρακτικά προβλήματα στη βιομηχανία και την παγκόσμια οικονομία και ζητώντας τροποποιήσεις.
Πάντως, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός προετοιμάζεται για μία από τις πιο σημαντικές συνεδριάσεις των τελευταίων ετών, καθώς η Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος πραγματοποιεί τη δεύτερη έκτακτη σύνοδό της.
Το σχέδιο που συμφωνήθηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο, αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από το 2028, εάν υιοθετηθεί.
Η υιοθέτηση απαιτεί την πλειοψηφία των δύο τρίτων των συμβαλλομένων μερών του Παραρτήματος VI της MARPOL να ψηφίσουν υπέρ – ένα όριο που φαίνεται εφικτό, ακόμη και αν η αντίθεση των ΗΠΑ είναι βαρύνουσας σημασίας.
Σημειώνεται ότι το Παράρτημα VI της διεθνούς σύμβασης MARPOL αποτελεί το θεμέλιο της παγκόσμιας νομοθεσίας για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από πλοία.
Υιοθετήθηκε το 1997 και τέθηκε σε ισχύ το 2005, εισάγοντας όρια στις εκπομπές θειικών και αζωτούχων οξειδίων, ρύπους σωματιδίων και καθιερώνοντας τα καύσιμα χαμηλού θείου και τις περιοχές ελέγχου εκπομπών (ECA).
Σήμερα, έχει κυρωθεί από 110 χώρες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 96% της παγκόσμιας χωρητικότητας στόλου.
Η υιοθέτηση του νέου πλαισίου Net-Zero για να εγκριθεί, απαιτείται μια ενισχυμένη πλειοψηφία: τα δύο τρίτα (2/3) των κρατών που έχουν υπογράψει το Παράρτημα VI.
Η ανάγκη αυτή υπογραμμίζει ότι η μετάβαση στη ναυτιλία μηδενικών εκπομπών δεν είναι μια τυπική απόφαση, αλλά προϋποθέτει ευρεία συναίνεση και δέσμευση από τη συντριπτική πλειονότητα της διεθνούς κοινότητας.
Αντιδράσεις από ΗΠΑ
Από την άλλη πάντως πλευρά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει αντιταχθεί ανοιχτά στο πλαίσιο, υποστηρίζοντας ότι βλάπτει τα αμερικανικά συμφέροντα.
Η αμερικανική αντιπροσωπεία δεν παρευρέθηκε στη συνεδρίαση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού τον Απρίλιο, κατά την οποία εγκρίθηκε το πακέτο, και τον Αύγουστο η κυβέρνηση Τραμπ επιβεβαίωσε την αντίθεσή της, απειλώντας με αντίποινα.
Αναφορές δείχνουν ότι η Ουάσιγκτον εξετάζει το ενδεχόμενο επιβολής δασμών, περιορισμών στη χορήγηση βίζας και λιμενικών τελών, προκειμένου να αποθαρρύνει την υποστήριξη της συμφωνίας.
Ορισμένες κυβερνήσεις-μέλη στο ενδεχόμενο αυτό πιθανόν να απέχουν από τη διαδικασία, ως μέσο αποφυγής πολιτικών συνεπειών, ωστόσο οι αποχές δεν υπολογίζονται στον αριθμό των «παρόντων και ψηφιζόντων» που απαιτούνται για την πλειοψηφία των δύο τρίτων.
«Ενώ οι κυβερνήσεις θα λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη τις απόψεις των ΗΠΑ λόγω του ρόλου τους ως σημαντικής εμπορικής δύναμης, οι ίδιες κυβερνήσεις έχουν ήδη επενδύσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στη διαδικασία του ΙΜΟ και η απόρριψη του πλαισίου Net-Zero του ΙΜΟ θα έχει επιπτώσεις όχι μόνο για τον Οργανισμό, αλλά και για τις ευρύτερες γεωπολιτικές και κλιματικές διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο Edmund Hughes, εκπρόσωπος της IBIA στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, στο Ship & Bunker.
Επιφυλάξεις
Σημειώνεται επίσης ότι μια ομάδα 19 κορυφαίων ναυτιλιακών εταιρειών, ανάμεσά τους και ελληνικών συμφερόντων, που ελέγχουν περισσότερα από 1.200 ποντοπόρα πλοία συνολικής μεταφορικής ικανότητας άνω των 150 εκατ. dwt, εξέφρασε ανοιχτά τις επιφυλάξεις της για το σχέδιο Net-Zero Framework (NZF) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.
Οι εταιρείες ζητούν ουσιαστικές τροποποιήσεις πριν από την κρίσιμη ψηφοφορία του Οκτωβρίου, επισημαίνοντας ότι η εφαρμογή του κανονισμού, όπως είναι σήμερα, ενέχει σοβαρούς κινδύνους για τη ναυτιλία αλλά και την παγκόσμια οικονομία.
«Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η φωνή του κλάδου θα ακουστεί και θα ληφθεί υπόψη από τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Η πιθανή καταψήφιση
Εμπειρογνώμονες του κλάδου τονίζουν ότι αν το σχέδιο του ΙΜΟ δεν εγκριθεί τώρα, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να ξαναγυρίσει στην ατζέντα με αναθεωρημένη μορφή. Αυτό σημαίνει μεγάλη καθυστέρηση σε σχέση με τους στόχους μείωσης εκπομπών.
Αναλυτές επίσης της ναυτιλιακής αγοράς εκτιμούν ότι μια απόρριψη θα ήταν σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις που έχουν ήδη συμφωνηθεί στο πλαίσιο της κλιματικής στρατηγικής του IMO και σε περίπτωση αποτυχίας, θα πρέπει να ξεκινήσει ξανά η διαδικασία διαμόρφωσης νέας πρότασης, πράγμα που σημαίνει χαμένο πολύτιμο χρόνο.
Η καθυστέρηση αυτά θα δημιουργήσει αβεβαιότητα στις ναυτιλιακές εταιρείες και τα κράτη, φρενάροντας τις επενδύσεις και υπονομεύοντας την αξιοπιστία του ίδιου του IMO στη διεθνή σκηνή.
(από την εφημερίδα “ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ”)
